همشهری آنلاین - فتانه احدی: دور هشتم نشست کمیسیون مشترک برجام در وین اتریش در جریان است. سرعت اتفاقات و نیز اخباری که از وین منتشر می شود به گونه‌ای است که حتی طرف های مذاکره کننده هم معتقدند این دور از مذاکرات برای احیای برجام رو به پایان است و به مراحل نهایی خود رسیده است. نشست کشورهای حاضر در برجام برای احیای این معاهده در حالی برگزار می شود که همه هر لحظه منتظرند که آنچه «تصمیم سخت» خوانده می شود از سوی ایالات متحده آمریکا گرفته و نتیجه نهایی اعلام شود. رخدادهایی که در روزهای اخیر در مذاکرات وین به وقوع یپوست یعنی اضافه شدن «مهدی صفری» معاون دیپلماسی اقتصای وزارت خارجه از یک سو و خبر مهمی که مقامات چینی با عنوان ارائه بسته نهایی از سوی ایران اعلام کردند، نشان از این دارد که ایران تصمیم نهایی خود را اعلام کرده و دیگر همه چیز آشکارا به تصمیم ایالات متحده بستگی دارد.
در این باره با «امیرعلی ابوالفتح» کارشناس مسائل آمریکا به گفت‌وگو نشسته‌ایم. ابوالفتح اضافه شدن مهدی صفری به تیم مذاکره کننده ایران و بسته نهایی پیشنهاد شده را کاملا عادی و طبیعی می داند اما معتقد است که مذاکرات به مرحله ای رسیده است که هر لحظه می‌تواند به پایان برسد و به توافق منجر شود.
در ادامه گفت وگوی همشهری آنلاین به این تحلیل گر را بخوانید.
آقای ابوالفتح! تحلیل شما از پیوستن معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه به تیم مذاکره‌کنندگان ایران در وین چیست؟ آیا می توان از این اتفاق پیامی ویژه دریافت کرد؟
ببینید. حتما وجود مهدی صفری به عنوان معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه در جمع تیم مذاکره‌کنندگان در وین الزام داشته است که به تیم اضافه شده‌اند. جریان مذاکرات با ابعاد مختلفی نظیر مباحث فنی، سازمان انر‍ژی اتمی، مباحث سند هستهای، بخشهای اقتصادی و بخش مختلف دیگر پیش می‌رود و نهادهای مختلف باید حضور داشته باشند و در هر یک از این بحث‌ها باید از متخصصان آن حوزه استفاده کرد.
در مورد آقای صفری نیز همین گونه است، چراکه آقای باقری به تنهایی نمی‌تواند همه حوزه‌ها را پوشش دهد و بنابراین نیاز بوده معاون اقتصادی نیز به جمع آنها بپیوندد. آقای صفری در بحث تحریم‌های اقتصادی باید حضور داشته باشند و با توجه به موضوعات مطرح شده در مذاکرات باید یک نفر از تهران به گروه مذاکرات ایرانی اضافه می‌شده و خیلی چیز عجیب و بعیدی نیست.
ضمن اینکه آقای صفری در آغاز مذاکرات در دوره هفتم هم جزو لیست مذاکره‌کنندگان بود و در وین حضور داشت. اکنون هم معنای اضافه شدن ایشان همین است که مذاکرات به مرحله ای رسیده که به ایشان نیاز بوده است.
غروب همان روز که خبر اعزام آقای صفری منتشر شد، چین اعلام کرد که ایران بسته پیشنهادی نهایی خود را ارائه کرده است. این خبر را چگونه تحلیل می کنید؟
نه تنها چین بلکه خود ایران بارها اعلام کرده که ما خواسته ها و پیشنهادهای خود را به صورت مکتوب ارائه کرده‌ایم.در زمان آقای عراقچی نیز این بحث مطرح شد. اکنون طرف مقابل، آمریکا و ۳ کشور اروپایی فرانسه، انگلیس و آلمان از مطالبات و خواسته‌های ایران مطلع هستند و چین نیز در این مورد اطلاع رسانی کرده است. این اتفاق جدید نیست بلکه روندی متعادل و طبیعی است و حال باید منتظر پذیرش آمریکایی‌ها شد.
پیشرفت‌های چشمگیری در روند مذاکرات وین حاصل شده است | تمامی ارزیابی‌ها مثبت بود
در نشست های روزهای اخیر شاهد بودیم که مذاکره کننده ارشد روس ابتدا با این و سپس با انریکه مورا و نیز هیات آمریکایی دیدار داشت. آیا با توجه به این دیدارها و نیز کم رنگ شدن نقش میانجیگرانه ای که فرانسه در دورهای قبلی برای خود تعریف کرده بود می توان گفت که این بار روسیه نقش میانجی را دارد و پیام ایران را به طرف آمریکایی منتقل می کند یاخیر؛ این دیدارها هم روند عادی مذاکرات بوده است؟
روسیه نقش واسطه را بازی نمی‌کند. ایران با ۱+۴ به علاوه نماینده اتحادیه اروپا در حال مذاکره است. این مذاکرات ۲به ۲ ، ۳به ۳ و یک طرف ایران و یک طرف دیگران اتفاق می‌افتد و به کرات از این دیدارها انجام می‌شود. روسیه البته مواضعش به ما نزدیک است و از مواضع ایران حمایت می‌کند. در مذاکرات نقطه نظرات ایران، روسیه و چین به هم نزدیک است و از سوی دیگر نیز مواضع فرانسه، انگلیس و آلمان با آمریکا که به صورت غیر مستقیم در مذاکرات حضور دارد، نزدیک است.
ضمن اینکه اطلاع‌رسانی‌ها و توئیت‌های پی‌درپی میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، به این معنی نیست که همه امور در دست اولیانوف قرار دارد. او با توجه به روحیاتش در توئیتر فعالیت گسترده دارد، از این رو صدایش نیز بیشتر شنیده می‌شود، در صورتی که نماینده چین و آلمان کمتر در این عرصه فعالند و میلی به اطلاع رسانی گسترده ندارند. بنابراین اقدامات روسیه را نمی‌توان به میانجیگری یا وکالت روس‌ها از سوی ایران و مانند اینها تعبیر کرد.
یک پیام مهم خطاب به آمریکا | توئیت معنادار شمخانی درباره نتیجه مذاکرات وین
همین فردا می‌توانیم توافق را اعلام کنیم اگر ... | در مذاکرات وین بن‌بستی نیست
با توجه به توئیت آقای شمخانی و اظهارات امروز آقای خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه درباره اینکه سرنوشت تحریم‌های ایران به حرکت امریکا و تصمیم سیاسی آنها بستگی دارد. به این معناست که طرفین به راهکاری برای تحقق خواسته های ایران یعنی رفع تحریم ها و تضمین و... رسیده‌اند و منتظر تصمیم سیاسی هستند یا معنای دیگری دارد؟
در واقع باید گفت هنوز به راهکار و تصمیم سیاسی نرسیده‌اند، اگر اینگونه بود، یک سال پیش مذاکرات پایان می یافت. رئیس جمهور سابق نیز گفته بود که ما با آمریکایی‌ها مشکلی نداریم که اگر بخواهیم ظرف نیم ساعت با اعلام برداشتن تحریم از سوی آنها، بقیه کارها را انجام میدهیم. مسئله این است که تصمیمات سخت گرفته نشده هر چه هم زمان می‌گذرد بر اساس منطق بوروکراسی موضوعات کم اهمیت و کم چالش و آنهایی که دردسر ندارند، زودتر حل و فصل می‌شود و هر چه پیش می رود موضوعات اصلی و آنهایی که سرش دعواست، باقی می‌ماند.
اکنون بعد از ۷ یا ۸ ماه به موضوعاتی رسیده ایم که سرش دعواست. باید تصمیمات سخت گرفته شود تا روند مذاکرات مشخص شود و با توجه به اینکه تاکنون این تصمیمات گرفته نشده مذاکرات همچنان ادامه دارد. در غیر این صورت به گفته آقای خطیب زاده نیازی نیست تا پایان فوریه صبر کنیم و همین امروز می توانیم اعلام کنیم توافق حاصل شده است.
مذاکرات در مرحله آخر؛ از تکمیل تیم مذاکراتی ایران تا گام‌های مانده تا توافق
نظر شما